AIoT không chỉ là sự kết hợp đơn thuần giữa AI và IoT, mà còn là bước tiến tất yếu trong quá trình chuyển đổi số toàn cầu. Thị trường AIoT đang tăng trưởng mạnh mẽ nhờ sự cộng hưởng của nhiều yếu tố công nghệ, kinh tế và xã hội. Bài viết này phân tích kỹ những động lực chính đã và đang thúc đẩy AIoT phát triển trên quy mô toàn cầu.
1. Bùng nổ thiết bị kết nối (IoT)
Thế giới đang bước vào thời đại kết nối toàn diện, nơi mọi vật thể đều có khả năng thu thập và truyền dữ liệu. Theo Statista, đến năm 2030, toàn cầu sẽ có hơn 29 tỷ thiết bị IoT hoạt động. Sự gia tăng này tạo ra lượng dữ liệu khổng lồ – “nhiên liệu” cho các hệ thống AIoT phân tích và đưa ra hành vi thông minh.
Các thiết bị phổ biến như:
-
Camera an ninh
-
Thiết bị đeo tay sức khỏe
-
Máy móc công nghiệp
-
Cảm biến nông nghiệp
…đều trở thành nguồn dữ liệu đầu vào quan trọng cho các mô hình AI xử lý theo thời gian thực.
2. Sự trưởng thành của trí tuệ nhân tạo (AI)
AI đã đạt được nhiều bước tiến vượt bậc:
-
Thị giác máy tính (Computer Vision): cho phép nhận diện vật thể, khuôn mặt, lỗi sản phẩm…
-
Xử lý ngôn ngữ tự nhiên (NLP): giúp AI hiểu và tương tác bằng tiếng người
-
Học sâu (Deep Learning): giúp AI học từ dữ liệu phức tạp với độ chính xác cao
Khi tích hợp vào IoT, AI không chỉ giúp thiết bị thu thập dữ liệu mà còn phân tích – ra quyết định – hành động mà không cần con người can thiệp, tạo thành hệ thống thông minh tự chủ.
3. Phát triển hạ tầng mạng và điện toán biên
Việc mở rộng hạ tầng viễn thông như 4G, 5G và các giao thức không dây như NB-IoT, LoRa, Zigbee… đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc triển khai các hệ thống AIoT quy mô lớn.
Bên cạnh đó, điện toán biên (edge computing) cho phép:
-
Xử lý dữ liệu ngay tại thiết bị
-
Giảm độ trễ
-
Tăng tốc độ phản ứng
-
Tiết kiệm chi phí gửi dữ liệu về đám mây
Điều này đặc biệt hữu ích cho ứng dụng trong nhà máy, xe tự lái, thành phố thông minh hoặc vùng hạ tầng hạn chế.
4. Nhu cầu tự động hóa và tối ưu chi phí
Doanh nghiệp ngày càng đối mặt với áp lực:
-
Cắt giảm chi phí vận hành
-
Tăng năng suất
-
Cải thiện chất lượng dịch vụ
-
Giảm phụ thuộc vào lao động phổ thông
AIoT là lời giải toàn diện khi cho phép các hệ thống hoạt động liên tục, giám sát từ xa, phân tích dự đoán và phản ứng kịp thời.
Ví dụ:
-
Kho vận sử dụng robot và cảm biến AIoT để tự động hóa toàn bộ quy trình nhập – xuất – tồn
-
Tòa nhà thương mại tự điều chỉnh điều hòa, ánh sáng, an ninh bằng AIoT, tiết kiệm điện năng đến 30%
5. Tác động từ đại dịch và quá trình số hóa
Đại dịch COVID-19 khiến nhiều tổ chức nhận ra rằng số hóa và tự động hóa là điều kiện sống còn. AIoT trở thành công cụ để:
-
Giám sát sức khỏe nhân viên theo thời gian thực
-
Tự động hóa sản xuất trong bối cảnh thiếu nhân lực
-
Theo dõi chuỗi cung ứng không tiếp xúc
Kể từ đó, AIoT không chỉ là lựa chọn công nghệ, mà trở thành một phần trong chiến lược kinh doanh dài hạn của nhiều tập đoàn toàn cầu.
6. Chính sách hỗ trợ từ chính phủ và tổ chức quốc tế
Các quốc gia đang chạy đua chuyển đổi số, với những chương trình cụ thể:
-
Trung Quốc: đầu tư mạnh cho AI, IoT và sản xuất thông minh qua chương trình “Made in China 2025”
-
Mỹ và châu Âu: tài trợ nghiên cứu AIoT và an ninh mạng
-
Ấn Độ: chương trình “Digital India” thúc đẩy hạ tầng số và nông nghiệp AIoT
Ngoài ra, các tổ chức như ITU, IEEE, ISO cũng đang chuẩn hóa AIoT để tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững và toàn cầu hóa.
7. Giá thành phần cứng và AI ngày càng rẻ
Chi phí phần cứng, vi mạch và cảm biến giảm nhanh, giúp doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận AIoT hơn. Đồng thời, sự phát triển của:
-
AI mã nguồn mở (như TensorFlow, PyTorch)
-
Nền tảng AIoT-as-a-Service
-
Mô hình thuê bao đám mây
…khiến chi phí triển khai giảm sâu, kể cả với doanh nghiệp nhỏ và vừa.
8. Nhận thức về dữ liệu và phân tích dự đoán
Doanh nghiệp hiện đại nhận ra rằng: dữ liệu là tài sản quý giá nhất. AIoT giúp biến dữ liệu “thô” thành “tri thức hành động” thông qua:
-
Dự báo lỗi thiết bị
-
Phân tích hành vi khách hàng
-
Tối ưu hóa năng lượng theo thời gian thực
-
Cảnh báo sớm rủi ro
Sự khao khát phân tích dự đoán và phản ứng nhanh là động lực khiến AIoT trở nên không thể thiếu.
AIoT tăng trưởng không nhờ một công nghệ đơn lẻ, mà là kết quả của cả một hệ sinh thái đang vận hành đồng bộ: từ thiết bị, hạ tầng, thuật toán đến nhu cầu thực tế. Doanh nghiệp nào nắm bắt được những yếu tố thúc đẩy này sẽ dẫn đầu cuộc đua đổi mới, tối ưu hóa vận hành và tạo ra giá trị vượt trội trong thời đại số.
Nhận định: COVID-19 là chất xúc tác mạnh giúp AIoT chuyển từ lý thuyết sang ứng dụng thực tế nhanh hơn.